رشته های پیرا پزشکی
کاری از حاتم صیادی از شهرستان مهران ایلامرشته های پیرا پزشکی
کاری از حاتم صیادی از شهرستان مهران ایلامایدز
| |||||||
واژه‌نامه
مقدمه
ایدز عبارت است از بوجود آمدن ضعف عمده در دستگاه ایمنی بدن (نقص ایمنی). این امر باعث کاهش توانایی بدن در مقابله با عفونتها و توانایی سرکوب سلولهای غیرطبیعی مثل سلولهای سرطانی می‌شود. ویروس ایدز سلولهای ایمنی موجود در خون (لنفوسیت‌ها) و سلولهای ایمنی موجود در بافت‌ها مانند مغز استخوان، طحال، کبد و گره‌های لنفاوی) را درگیر می‌سازد. این سلول‌ها در تولید پادتن برای مقابله با بیماریها و سرطانها نقش دارند. در مجموع باید گفت که ایدز یک نوع نقص ایمنی ثانویه است که در سیر عفونت با ویروس ایدز ایجاد می‌شود.تاریخچه
در قرن بیستم ، دو بیماری ویروسی بطور غیر منتظره شیوع پیدا کردند. جهانگیری آنفلوانزای A در زمستان 1919- 1918 با ظهور مجدد یک ویروس قدیمی باعث مرگ بیش از 25 میلیون نفر در دنیا شد که شامل 550000 نفر در آمریکا بود. در سال 1981، دنیا برای اولین بار از شیوع بیماری دیگری یعنی بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا AIDS آگاه شد. توانایی فاجعه آفرینی این بیماری ویروسی جدید ، هنوز بطور کامل درک نشده است.امروزه مشخص شده که HIV یا ویروس نقص ایمنی انسانی شمپانزه ناشی شده است و نشان داده شده که فرضیه ایجاد ویروس HIV در جمعیت انسانی توسط واکسنهای پولیو صحیح نمی‌باشد. انتقال از شمپانزه‌ها به انسان احتمالا موقعی که این جانوران به عنوان غذا در Sub - Saharan آفریقا ، قصابی می‌شدند از طریق آلودگی زخم‌های انسانی توسط خون جانوران روی داده است. این انتقال احتمالا برای مدت زمانی طولانی مورد توجه نبوده است، اما در نیمه دوم قرن بیستم، توام بودن تحولات اجتماعی منجر به شیوع ایدز شد.
دامنه و همه‌گیری
در طول 20 سالی که از زمان اولین تشخیص این بیماری می‌گذرد همه‌گیری ایدز همچنان ادامه داشته و از نظر وسعت و شدت تاثیرات آن ، از حدود پیش بینی‌ها و انتظارات فراتر رفته است. در سال 1991 برنامه جهانی ایدز در سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرد که تا سال 2000 جمع کل بیماران آلوده به HIV در مردان، زنان و کودکان 40 میلیون نفر خواهد بود اما عملا ثابت شد که این پیش بینی یک برآورد غیر واقع بینانه بوده ، و بسیار کم ، تخمین زده شده است.در حال حاضر در دنیا حدود 36 میلیون نفر مبتلا به HIV بوده که در حال حیات هستند و در همین مدت 20 میلیون نفر مرده‌اند که مجموعا بالغ بر 56 میلیون نفر می‌شوند. در آمریکای شمالی تقریبا یک میلیون نفر آلوده به HIV وجود دارند. بین سالهای 1985 و 1998 نسبت ایدزهای گزارش شده بین زنان و دختران بالغ آمریکا سه برابر شده است.
علت بیماری
عامل بیماری ایدز یک نوع ویروس از گروه رترو ویروسها است که باعث کاهش توانایی سیستم ایمنی بدن میزبان می‌شود. علایمی که ما در بیماری ایدز می‌شناسیم مربوط به بیماریهایی است که در اثر نقص دستگاه ایمنی بدن تولید می‌شوند. در اکثر بیماریهای ویروسی وضع به این منوال است که سلولهای مملو از ویروس ویروسها را آزاد کرده و این ویروسها خود را با پادتنهای آماده مواجه می‌بینند. در چنین وضعی بیماری شخص برطرف می‌شود. اما در مورد ویروس ایدز وضع به گونه‌ای دیگر است.در اینجا اولین ویروسی که وارد اولین سلول میزبان می‌شوند از حمله پادتنها در امان می‌مانند. ویروسهای جدیدی که از سلول خارج می‌شوند بعضا توسط پادتنها خنثی می‌شوند اما ژنهای اولیه در درون سلول میزبان به تولید ویروس ادامه می‌دهند. ممکن است که ویروس در بدو ورود به سلول میزبان به صورت غیر فعال درآید و بعد از گذشت چندین سال به مساعد شدن اوضاع فعالیت بیماریزایی خود را آغاز کند. این ویروس دستگاه ایمنی بدن را تضعیف می‌کند و در این یک سرماخوردگی ساده هم می‌تواند برای شخص مشکل ساز باشد.
ساختمان و ترکیب ویروس HIV
این موفقیت مرهون ویرولوژی مولکولی پیشرفته است که تنها 4 سال پس از شناخته شدن یک بیماری و سندرم غیر معمول به نام ADIS ، در سال 1981 ، عامل ایجاد کننده آن شناسایی و جداسازی شده است. HIV یک رترویروس و عضو زیرخانواده لنتی ویرینه است و بسیاری از خصوصیات نمادین فیزیکی _ شیمیایی خانواده خود را داراست.خصوصیت مورفولوژیک منحصر به فرد HIV ، وجود نوکلوئیدی استوانه‌ای در ویریون بالغ است. این نوکلوئید میله‌ای شکل که دارای ارزش تشخیصی می‌باشد، در تصاویر میکروسکوپ الکترونی دیده می‌شود. این ویروس سه ژن لازم برای همانند سازی را دارا می‌باشد. حدود 6 ژن اضافی دیگر ، بیان ویروس را تنظیم می‌کنند و در پاتوژنز بیماری در بدن حائز اهمیت هستند. نمونه‌های جدا شده مختلف HIV مشابه نیستند، اما ظاهرا طیفی از ویروسهای مرتبط به هم را تشکیل می‌دهند. گروههای مختلفی از ژنوم ویروسی در افراد آلوده یافت شده است.
ایدز در کودکان
پاسخ نوزادان آلوده با بالغین مبتلا به HIV متفاوت است. علائم بالینی AIDS در کودکان که از طریق مادران آلوده اکتساب شده است، معمولا دو سال پس از تولد، تظاهر می‌کند. مرگ در دو سال بعدی فرا می‌رسد. به دلیل عدم تکامل سیستم ایمنی نوزادان در زمان عفونت اولیه ، نوزادان بطور خاص برای ابتلا به عوارض مهلک HIV مستعدترند. یافته‌های بالینی عبارتند از: کاهش وزن ، بزرگی کبد و طحال و اختلالات رشدی.عفونتهای فرصت طلب
عفونتهای فرصت طلب از علل اصلی ناتوانی و مرگ و میر در مبتلایان به مراحل انتهایی عفونت HIV محسوب می‌شوند. عواملی که در افراد با ایمنی طبیعی به ندرت ایجاد بیماری می‌کنند، سبب عفونتهای شدید در افراد مبتلا به ADIS می‌گردند. با پیشرفت در درمان برخی عوامل فرصت طلب و طولانی‌تر شدن عمر مبتلایان طیف عفونتهای فرصت طلب در حال تغییر است. یکی دیگر از عواقب سرکوب ایمنی ، استعداد زیاد مبتلایان به ایدز در ایجاد سرطان است. سرطانهایی همراه با ایدز هستند که از این میان می‌توان به سرطان رحم اشاره کرد.ایمنی
در افراد آلوده به HIV پاسخهای ایمنی سلولی و هومورال بر ضد آنتی ژنهای وابسته به HIV شکل می‌گیرد. اندکی پس از شروع عفونت ، آنتی بادی علیه آنتی ژنهای متعدد ویروس ساخته می‌شود، اما الگوی پاسخ ایمنی آنتی ژنهای اختصاصی ویروس ، در حین پیشرفت بیماری به سمت ADIS تغییر می‌کند. اغلب افراد آلوده آنتی بادیهای خنثی کننده بر ضد HIV می‌سازند. اندازه گیری این آنتی بادیها در محیط آزمایشگاه بوسیله مهار عفونت HIV سلولهای لنفوسیتی مستعد انجام می‌گیرد.راههای انتقال HIV
HIV از طریق تماس جنسی ، دریافت خون یا فرآورده‌های خونی آلوده و از مادر آلوده به کودک در حوالی زایمان انتقال می‌یابد.- افراد آلوده بدون علامت می‌توانند ویروس را انتقال دهند. از زمان شناسایی ADIS ، همجنس بازی و بی بند و باری جنسی به عنوان عامل خطر اصلی برای ابتلا به بیماری محسوب می‌شود. این خطر با افزایش تماسهای جنسی با شرکاری جنسی مختلف افزایش می‌یابد.
- مصرف خون یا فرآورده‌های خون آلوده از جمله راههای موثر در انتقال ویروس است. بطور مثال در آمریکا بیش از 90% افراد هموفیل که فاکتورهای انعقادی آلوده دریافت کردند، دارای آنتی بادی ضد HIV بودند. معتادان تزریقی نیز بطور شایع در نتیجه استفاده از سوزنهای آلوده ، مبتلا می‌شوند.
- میزان انتقال عفونت از مادر به فرزند ، در زنان درمان نشده از 13 تا 48 درصد متغیر است. امکان ابتلا نوزادان در داخل رحم ، در حین زایمان و بطور شایع‌تر از طریق تغذیه با شیر مادر وجود دارد. در صورت عدم تغذیه با شیر مادر 30% موارد عفونت در داخل رحم و 70% موارد در حین زایمان رخ می‌دهد.
درمان
در حال حاضر داروها در معالجه عفونت ایدز مؤثر نیستند. برای مقابله با عفونتها یا پیشگیری از آنها ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز شود. داروهای ضد ویروسی مانند دیدانوزین ، استاوودین ، زالسی تابین ، زیدوودین و نیز داروهای مهارکننده پروتئاز در درمان عفونت با ویروس ایدز مورد استفاده قرار می‌گیرند و ممکن است پیشرفت بیماری را به تأخیر اندازند. تجویز آنها باید توسط پزشکان با تجربه انجام پذیرد. با این داروها (مثل زیدووین) می‌توان انتقال عفونت به نوزادان مادران حامله را کاهش داد. تحقیقات زیادی در رابطه با داروهای جدیدتر و واکسن آن از طریق مهندسی ژنتیک در دست انجام هستند.مباحث مرتبط با عنوان
مقدمه
 |
پرستاری رشته‌ای است که در کشور ما ناشناخته مانده است و بیشتر افراد با شنیدن نام پرستار تنها تزریقات و کمک‌های اولیه در ذهنشان نقش می‌بندد.
برخلاف این تصور ناقص، پرستار یک عضو مهم در تیم مراقبت بهداشتی است و نقش ارزنده ای در پذیرش، آماده سازی، مراقبت و حمایت‌های روحی، جسمی و اجتماعی بیمار دارد.
تلاش پرستار برای پذیرش واقعیت‌ها و تطبیق با تغییرات بالقوه و پذیرش زندگی جدید و یا تحمل طول دوره درمان وظیفه سنگین و ارزنده پرستار است.
پرستاری علم است چون نیازمند فراگیری علوم مرتبط با این رشته است و هنر است چون توانایی ارتباط خوب و سنجیده با بیمار و اطرافیانش را می‌طلبد.
این رشته در مقطع کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری با گرایش‌های مختلف در کشور دائر است.
اخیرا مرکزی به نام نظام پرستاری مانند سازمان نظام پزشکی تأسیس شده است.
در خصوص این رشته صبر و حوصله و مطالعه دقیق در ابعاد این شغل سنگین را توصیه می‌کنیم.
طول دوره تحصیل (برای مقطع کارشناسی) حدود 4 سال است.
سطوح رشته
| ردیف | نام دانشگاه | کاردانی | کارشناسی | ارشد | دکترا |
| 1 | آزاد- آبادان | * | |||
| 2 | آزاد- آباده | * | |||
| 3 | آزاد- استهبان | * | |||
| 4 | آزاد- اهواز | * | |||
| 5 | آزاد- بابل | * | |||
| 6 | آزاد- بجنورد | * | |||
| 7 | آزاد- بناب | * | |||
| 8 | آزاد- بهبها ن | * | |||
| 9 | آزاد- بیرجند | * | |||
| 10 | آزاد- تبریز | * | |||
| 11 | آزاد- تنکابن | * | |||
| 12 | آزاد- تهران | * | |||
| 13 | آزاد- تهران پزشکی | * | |||
| 14 | آزاد- تویسرکان | * | |||
| 15 | آزاد- خرمشهر | * | |||
| 16 | آزاد- خلخال | * | |||
| 17 | آزاد- داراب | * | |||
| 18 | آزاد- دزفول | * | |||
| 19 | آزاد- دهاقان | * | |||
| 20 | آزاد- رشت | * | |||
| 21 | آزاد- زرند | * | |||
| 22 | آزاد- ساری | * | |||
| 23 | آزاد- ساوه | * | |||
| 24 | آزاد- سبزوار | * | |||
| 25 | آزاد- سمنان | * | |||
| 26 | آزاد- سنندج | * | |||
| 27 | آزاد- سیرجان | * | |||
| 28 | آزاد- شاهرود | * | |||
| 29 | آزاد- شهر بابک | * | |||
| 30 | آزاد- شهرکرد | * | |||
| 31 | آزاد- شیروان | * | |||
| 32 | آزاد- علی آباد کتول | * | |||
| 33 | آزاد- فردوس | * | |||
| 34 | آزاد- فلاورجان | * | |||
| 35 | آزاد- فیروزآباد | * | |||
| 36 | آزاد- قم | * | |||
| 37 | آزاد- قوچان | * | |||
| 38 | آزاد- گچساران | * | |||
| 39 | آزاد- گرگان | * | |||
| 40 | آزاد- گناباد | * | |||
| 41 | آزاد- لارستان | * | |||
| 42 | آزاد- لاهیجان | * | |||
| 43 | آزاد- مرند | * | |||
| 44 | آزاد- مسجد سلیمان | * | |||
| 45 | آزاد- مشهد | * | |||
| 46 | آزاد- مهاباد | * | |||
| 47 | آزاد- نجف آباد | * | |||
| 48 | آزاد- نراق | * | |||
| 49 | آزاد- نوشهر و چالوس | * | |||
| 50 | آزاد- ورامین پیشوا | * | |||
| 51 | آزاد- کازرون | * | |||
| 52 | آزاد- کاشمر | * | |||
| 53 | آزاد- کرج | * | |||
| 54 | آزاد- کرمان | * | |||
| 55 | آزاد- یاسوج | * | |||
| 56 | آزاد- یزد | * | |||
| 57 | آزاد-آستارا | * | |||
| 58 | آزاد-ابهر | * | |||
| 59 | آزاد-اراک | * | |||
| 60 | آزاد-اردبیل | * | |||
| 61 | آزاد-اردستان | * | |||
| 62 | آزاد-ارومیه | * | |||
| 63 | آزاد-اقلید | * | |||
| 64 | آزاد-بروجرد | * | |||
| 65 | آزاد-بندر عباس | * | |||
| 66 | آزاد-جهرم | * | |||
| 67 | آزاد-خوراسگان | * | |||
| 68 | آزاد-خوی | * | |||
| 69 | آزاد-زاهدان | * | |||
| 70 | آزاد-مراغه | * | |||
| 71 | آزاد-نایین | * | |||
| 72 | آزاد-نیشابور | * | |||
| 73 | آزاد-همدان | * |
درسهای رشته
| ردیف | نام درس | ردیف | نام درس | ||
| 1 | آمار حیاتی مقدماتی (نظری، عملی) | 2 | اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماریها (نظری) | ||
| 3 | اصول مدیریت خدمات پرستاری (نظری) | 4 | اصول و روش آموزش به بیمار (نظری) | ||
| 5 | اصول و فنون و کاربرد احکام اسلامی در پرستاری | 6 | انگل‌شناسی (نظری، عملی) | ||
| 7 | ایمونولوژی | 8 | بررسی وضعیت سلامت (نظری) | ||
| 9 | بهداشت روانی، بیماریها و پرستاری‌های مربوط 2 | 10 | بیماریهای داخلی و جراحی | ||
| 11 | بیوشیمی | 12 | پرستاری بهداشت جامعه 1و 2 و 3 (نظری) | ||
| 13 | پرستاری در فوریت‌ها | 14 | تاریخ و تحولات و اخلاق پرستاری (نظری) | ||
| 15 | تشریح (نظری، عملی) | 16 | تغذیه و تغذیه‌درمانی (نظری) | ||
| 17 | داروشناسی | 18 | روانشناسی اجتماعی | ||
| 19 | زبان تخصصی | 20 | فیزیولوژی | ||
| 21 | میکروب‌شناسی | 22 | کارآموزی | ||
| 23 | کارآموزی در عرصه | 24 | کودکان و پرستاری مربوط 1 (کودک سالم) (نظری) | ||
| 25 | کودکان و پرستاری مربوط 2 (کودک بیمار) (نظری) | ||||
صنعت و بازارکار
 |
به‌طور کلی فارغ‌التحصیلان این رشته در مقطع کارشناسی به‌عنوان پرستار در کلیه بخشهای بیمارستانها و درمانگاهها (به‌طور مثال در بخش تنظیم خانواده و بهداشت مادر و کودک) و مربی دروس علمی پرستاران، مربی بهداشت مدارس و تدریس کودک‌یاری و زیست شناسی در مدارس انجام وظیفه می‌کنند. فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناس ارشد می‌توانند به‌عنوان مدرس نظری در دانشکده‌ها و مربی آموزشی در بیمارستانها مشغول بکار شوند. لازم به ذکر است در صورتی که فارغ‌التحصیلان گرایش‌های مختلف مایل به‌کار درآن قسمت نباشند، می‌توانند در بیمارستان، کاربالینی(کار با بیمار) انجام دهند .
- نانوپزشکی چیست؟
- نانوروبات‌ها
- توانمندیهای نانوپزشکی
- مثالهایی از کاربرد نانوفناوری در پزشکی
- آینده اندیشی در مورد نانوپزشکی
- مباحث مرتبط با عنوان
- پیوندهای خارجی
نانوپزشکی چیست؟
درمان و پیشگیری بیماریها از قابلیت‌های خوب فناوری نانو به شمار می‌رود. این فناوری با استفاده از نانوابزارها و نانوساختارهای مهندسی‌شده، اعمالِ ساخت، کنترل، دیدن و ترمیم سیستم زیستی انسان در مقیاس مولکولی را انجام می‌دهد. ابزارهای بسیار ابتدایی نانوپزشکی می‌توانند برای شناسایی بیماری و توزیع دارو، و همچنین توزیع هورمون در بیماریهای مزمن و نقص‌های سیستم بدن به کار روند. ابزارهای بسیار پیشرفته‌تر، از قبیل نانوروبات‌ها هستند که به عنوان جراحان کوچک داخل بدن عمل می‌کنند. نانوروبات‌ها، روبات‌هایی هستند که اندازه‌ی آنها در حد نانومتر باشد.نانوروبات‌ها
بعنوان جراحان کوچک داخل بدن
چنین ماشین‌هایی می‌توانند با ورود به داخل سلول‌ها ساختار آسیب‌دیده آنها را تغییر دهند و درصدد تعمیر آنها برآیند. آنها قادرند خود را تکثیر کنند یا نواقص ژنتیکی را با جابه‌جا کردن یا دستکاری مولکول‌های DNA برطرف سازند. (DNA ماده‌ی اصلی سازنده موجودات زنده و وارث ژنتیکی موجود زنده شناخته می‌شود.بعنوان موتورهای درمانگر و دارورسان
کنترل رگهای بدن با استفاده از نانوروبات‌های هوشمند؛ در تشخیص بیماریها نمی‌توان به نتایج آزمونهای آزمایشگاهی و تاریخچه بیماری متکی بود. اما با جا دادن نقشه‌ی ژنتیکی انواع عوامل بیماریزا در بانک اطلاعاتی نانوروبات، می‌توان حملات باکتریایی را نابود کرد. بدین ترتیب، با انجام عملیات ترمیمیِ قابل برنامه‌ریزی برای اصلاح بیماریهای سلولی ناشی از افزایش سن، جلوگیری از پیری و درمان آن به یک واقعیت علمی تبدیل می‌شود. محققان قادرند با حرکت دادن مولکول‌ها، موتورهایی در ابعاد نانو بسازند.اولین شرکت تخصصی نانو تکنولوژی، شرکت Zyvex است (http://www.zyvex.com/nano) که در سال 1997 با هدف ساخت ابزارهای کلیدیِ ایجاد فناوری نانومولکولی آغاز به کارکرد. محصولات این شرکت، با تلاش گسترده‌ی گروههای مختلف تا ده سال آینده قابل استفاده خواهد شد؛ اگرچه ممکن است این پیشرفت، بعد از تجاری شدن نانوروبات‌های پزشکی صورت بگیرد.
توانمندیهای نانوپزشکی
دانشمندان معتقدند با پیشرفتهایی که در مهندسی ژنتیک، فناوری نانو و پزشکی ایجاد شده و درک عمیقی که از اعمال سلولی حاصل گردیده است، می‌توان ماشینهای میکروسکوپی نیرومند و متخصص را برای مبارزه با بیماریها طراحی کرد و توسط آنها در ابعاد سلولی به تعمیرات فیزیولوژیکی پرداخت.مثالهایی از کاربرد نانوفناوری در پزشکی
1. هدف‌گیری و ارسال دارو به نقاط غیر قابل دسترس بدن با تجهیزات نانومتری (دارورسانی به سلول‌ها)2 - تولید بافتهای مصنوعی سازگار با بدن
3. تولید سیستم‌های هوشمند برای شناسایی بیماریهای در حال ایجاد در بدن
4. درمان برخی از بیماریهای صعب‌العلاج مانند سرطان، ایدز و هپاتیت.
5. مراقبت بهداشتی بهتر با استفاده از تجهیزات نانومتری در داخل بدن
آینده اندیشی در مورد نانوپزشکی
مطمئناً رشته نانوپزشکی برای توسعه به چندین دهه زمان نیاز دارد. شاید پیش از اینکه ما به تخیلمان اجازه دهیم تا آزادانه در مورد قول‌های داده‌شده توسط نانوپزشکی خیال‌پردازی کند، بهتر است تواناییهایی را در نظر بگیریم که حقیقتاً قابل اجرا هستند. وقتی به نحوه حل مسائل مختلف توجه کنیم، متوجه می‌شویم بسیاری از مسائلی که امروزه دشوار به نظر می‌آیند راحت خواهند شد. چه بسا مسائلی که ساده‌تر جلوه می‌کنند، اما سخت‌تر از حد انتظار ظهور می‌یابند. زمانی فلج، واگیردار و علاج‌ناپذیر بود و امروزه به‌سادگی قابل پیشگیری است. سیفلیس زمانی انسان را تا حدّ دیوانگی و مرگ پیش می‌برد و اکنون با یک تزریق، خوب می‌شود و به نظر می‌رسد در آینده، قصه نانوفناوری در پزشکی، به قصه توسعه کنترل جراحی در ابعاد مولکولی تبدیل شود.مباحث مرتبط با عنوان
- بافتهای مصنوعی
- جراحی در ابعاد مولکولی
- فناوری نانومولکولی
- فیزیک پزشکی
- لیزر در چشم پزشکی
- لیزر در دندانپزشکی
- ماورای صوت در پزشکی
- مهندسی ژنتیک
- نانوتکنولوژی در پزشکی
پیوندهای خارجی
- http://www.nano.umn.edu/omni/research/sub9.html
- http://www.nanomedicine.com/NMIIA.htm
- http://nano.cancer.gov/resource_center/cancer_nanotechnology_brochure.asp
- http://www.investorideas.com/Companies/Nanotechnology/Articles/NanoLogix.asp
- http://www.brightsurf.com
- http://nanotechwire.com/news.asp